Wybuchy promieniowania gamma (GRB) to jedne z najpotężniejszych zjawisk we Wszechświecie. Od czasu ich przypadkowego odkrycia podczas zimnej wojny, naukowcy dzielą je na dwa typy: krótkie, trwające mniej niż dwie sekundy, oraz długie, które mogą trwać nawet kilka minut. Chociaż przyczyny krótkich GRB przypisuje się zderzeniom gwiazd neutronowych lub wybuchom magnetarów, to długie GRB przez lata łączono głównie z tzw. hipernową – potężnym wybuchem masywnej gwiazdy zapadającej się w czarną dziurę. Najnowsze badania pokazują jednak, że to tylko część prawdy.
Zespół naukowców przeanalizował dane zebrane przez teleskop Swift, który odnotował ponad 1600 GRB i dokładnie zbadał światło pochodzące z około 500 z nich. Szczególną uwagę poświęcono 280 przypadkom, dla których uzyskano dobre profile krzywych blasku – czyli sposobu, w jaki światło z danego zdarzenia zmieniało się w czasie. Dla porównania, naukowcy zestawili je z dobrze znanymi krzywymi blasku supernowych, które opisują typowy rozbłysk i wygasanie światła po wybuchu.
Okazało się, że tylko około połowa długich GRB pasowała do tego wzorca. To oznacza, że nie wszystkie długie błyski gamma pochodzą z hipernowych. Zdaniem autorów badania, pozostałe mogą mieć inne źródła – na przykład kolizje czarnych dziur z gwiazdami neutronowymi lub białymi karłami.
Choć analiza nie wyklucza całkowicie klasycznego modelu hipernowej, pokazuje, że długie GRB to bardziej złożone zjawisko, niż wcześniej sądzono. Jednym z utrudnień są m.in. przesunięcia ku czerwieni oraz ograniczenia teleskopu Swift, które mogą wpływać na interpretację danych. Niemniej jednak, zebrane obserwacje sugerują, że długie błyski gamma powstają w wyniku różnych procesów astrofizycznych, a nie tylko jednego konkretnego scenariusza.
To odkrycie zmusza naukowców do ponownego przemyślenia teorii dotyczących ekstremalnych wydarzeń we Wszechświecie. Zamiast jednej uniwersalnej przyczyny, GRB mogą być efektem kilku odmiennych mechanizmów, które prowadzą do wybuchów o podobnych cechach, ale różnym pochodzeniu.
Źródło: Universe Today
