Międzynarodowa Stacja Kosmiczna ma już ćwierć wieku nieprzerwanej obecności ludzi na orbicie i stała się laboratorium, które realnie zmienia naukę. Od 1998 roku odwiedziło ją ponad 280 osób z 26 krajów, a wraz z nimi poleciały owady, gryzonie i rośliny. W mikrograwitacji naukowcy sprawdzają, jak zachowuje się materia i organizmy, gdy znika codzienny wpływ ciężaru. Wyniki tych eksperymentów wracają na Ziemię jako nowe technologie i lepsze terapie.
W przestrzeni stacji kryształy białek rosną równiej i często większe niż w laboratoriach na Ziemi, co pomaga w projektowaniu leków. Prace prowadzone wspólnie z firmami farmaceutycznymi wskazały sposoby usprawnienia produkcji niektórych preparatów, dzięki czemu łatwiej podać je pacjentom, na przykład w formie zastrzyku zamiast długiej kroplówki. W innym kącie modułu pracuje Cold Atom Lab, „lodówka” do tworzenia kondensatów Bosego-Einsteina, czyli ultrazimnych chmur atomów. W warunkach orbitujących próbówek te delikatne stany są stabilniejsze i lepiej nadają się do pomiarów, które mogą w przyszłości pomóc w wykrywaniu fal grawitacyjnych lub subtelnych efektów ciemnej energii.
Równie ważne są badania ludzi. Porównanie rocznego pobytu Scotta Kelly’ego na orbicie ze stanem jego brata Marka na Ziemi pokazało, jak bardzo ciało zmienia się bez grawitacji: spada masa, zmienia się kształt gałki ocznej, a ekspresja części genów ulega korekcie. Aby bezpieczniej planować długie misje, na stacji rozwija się też „tissue chips” – miniaturowe układy komórkowe na chipach, które naśladują pracę serca czy innych narządów i pomagają w testowaniu leków oraz zrozumieniu procesów starzenia.
Nie zapomniano o jedzeniu. Od 2015 roku testowany jest pasywny system dostarczania wody i składników odżywczych do roślin, który działa bez zasilania dzięki kapilarnym „knotom”. Taki sposób uprawy może zapewnić świeże warzywa podczas wypraw poza niską orbitę, a zdobyte doświadczenia przydają się też w rolnictwie kontrolowanym na Ziemi. Po ćwierćwieczu ISS pozostaje miejscem, gdzie wyniki badań łączą kosmiczną ciekawość z praktycznymi rozwiązaniami dla medycyny i technologii. Źródło: omówienie na Yahoo oraz materiały NASA dotyczące projektów naukowych na ISS.
Ilustracja została przygotowana z użyciem AI na bazie oryginalnego zdjęcia w celu zachowania spójności wizualnej.
Pełna treść źródłowa: Yahoo News
