Astronomowie odkryli najczystszą pod względem składu chemicznego gwiazdę, jaką kiedykolwiek zaobserwowano — i to w naszej kosmicznej okolicy. Gwiazda SDSS J0715-7334, znajdująca się w halo Wielkiego Obłoku Magellana, zawiera tak niewielką ilość metali, że nawet najodleglejsze galaktyki z początków Wszechświata mają ich dziesięciokrotnie więcej. To sprawia, że może być ona jednym z najstarszych obiektów, jakie przetrwały do dziś.
Po Wielkim Wybuchu Wszechświat wypełniały głównie wodór i hel, z domieszką niewielkich ilości litu. Wszystkie cięższe pierwiastki – nazywane przez astronomów zbiorczo „metalami” – powstały dopiero później, we wnętrzach gwiazd i podczas ich eksplozji. Oznacza to, że im mniej metali zawiera dana gwiazda, tym jest starsza. Nasze Słońce, bogate w metale, jest stosunkowo młode – ma około 5 miliardów lat.
Pierwsze gwiazdy, zbudowane niemal wyłącznie z wodoru i helu, były ogromne – liczyły setki mas Słońca i żyły bardzo krótko, kończąc życie w potężnych supernowych. Po ich śmierci w kosmosie rozprzestrzeniały się cięższe pierwiastki, z których mogły powstawać kolejne pokolenia gwiazd. Właśnie do takiego drugiego pokolenia należy najprawdopodobniej SDSS J0715-7334.
Analiza składu chemicznego ujawnia niemal całkowity brak żelaza i węgla – pierwiastków typowo produkowanych przez duże gwiazdy. To wskazuje, że jej „rodzicielska” gwiazda miała zaledwie około 30 mas Słońca, co jest zaskakująco niską wartością dla tak wczesnego etapu ewolucji Wszechświata. Brak węgla sugeruje także, że w obłoku, z którego się narodziła, znajdowało się dużo chłodnego pyłu – warunku koniecznego do powstania niewielkich, długowiecznych gwiazd.
Ruch SDSS J0715-7334 w przestrzeni wskazuje, że uformowała się w halo Wielkiego Obłoku Magellana, a nie została tam przechwycona z zewnątrz. To oznacza, że w naszej „kosmicznej okolicy” mogą istnieć inne równie pierwotne gwiazdy. Odkrycie takich obiektów pozwoli naukowcom porównać dane z pobliskiego Wszechświata z obserwacjami galaktyk sprzed ponad 13 miliardów lat.
To wyjątkowe odkrycie stanowi klucz do zrozumienia, jak wyglądały pierwsze chwile po narodzinach kosmosu i jak z prostych pierwiastków powstały wszystkie znane nam formy materii.
Ilustracja została przygotowana z użyciem AI na bazie wizualizacji NASA i ESA w celu zachowania spójności wizualnej.
Pełna treść źródłowa: Universe Today
