W październiku 2022 roku naukowcy zarejestrowali niezwykłe zjawisko kosmiczne – gamma-ray burst (wybuch promieniowania gamma), który został nazwany „najjaśniejszym wybuchem wszechczasów” (BOAT) oraz oficjalnie oznaczony jako GRB 221009A. Zjawisko to było obserwowane przez satelity detekujące wysokoenergetyczne promieniowanie wokół Ziemi.
BOAT powstał w wyniku eksplozji masywnej gwiazdy, znajdującej się ponad 2 miliardy lat świetlnych od Ziemi, która po stworzeniu supernowej, zapadła się tworząc czarną dziurę. Kiedy promieniowanie z tego wybuchu dotarło na naszą planetę, wywołało znaczące zakłócenia w jonosferze – warstwie atmosfery bogatej w naładowane elektrycznie cząsteczki, sięgającej od 50 do 1000 kilometrów nad powierzchnią Ziemi.
Pietro Ubertini, naukowiec z Narodowego Instytutu Astrofizyki, współautor badań opublikowanych 14 listopada w Nature Communications, stwierdził, że był to najsilniejszy wybuch gamma zarejestrowany od czasów, kiedy zaczęto je mierzyć w latach 60. XX wieku. Warto zauważyć, że BOAT był co najmniej 10 razy potężniejszy od kolejnego najmocniejszego zarejestrowanego wybuchu gamma.
Naukowcy zauważyli, że promienie gamma z BOAT były tak silne, że mogły zakłócić jonosferę przez kilka godzin. Satelita CSES (China Seismo-Electromagnetic Satellite), orbitujący w jonosferze, zarejestrował wyraźne zmiany w polu elektrycznym związane z tym zjawiskiem.
Laura Hayes, fizyk słoneczny z Europejskiej Agencji Kosmicznej, która badała wybuch BOAT, zauważyła, że jonosfera „przesunęła się” w dół do niższych wysokości, co miało wpływ na odbijanie się fal radiowych między powierzchnią Ziemi a jonosferą.
Odkrycie to rzuca nowe światło na potencjalne zagrożenia związane z gamma-ray burst w pobliżu Ziemi. Takie zdarzenie mogłoby nie tylko wpływać na jonosferę, ale również zniszczyć warstwę ozonową naszej planety, wystawiając życie na Ziemi na szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe ze Słońca.
Zespół badaczy teraz skupi się na poszukiwaniu podobnych danych zebranych przez CSES, które mogą być skorelowane z innymi wykrytymi wybuchami gamma.
Źródło: Live Science
