W październiku 2022 roku astronomowie zarejestrowali najpotężniejszy wybuch promieniowania gamma, jaki kiedykolwiek zaobserwowano. Zdarzenie to, znane jako GRB 221009A, miało miejsce w odległości 2,4 miliarda lat świetlnych od Ziemi i osiągnęło rekordową moc 18 teraelektronowoltów. Co więcej, eksplozja była na tyle silna, że wstrząsnęła zewnętrzną atmosferą Ziemi.
Zaskakujące było to, że mimo swojej siły, GRB 221009A, okrzyknięte najjaśniejszym zdarzeniem wszech czasów (BOAT), okazało się dość typowe w porównaniu z innymi supernowymi. „Nie jest jaśniejsze od poprzednich supernowych,” mówi astrofizyk Peter Blanchard z Northwestern University w USA.
Wybuchy promieni gamma (GRB) to najpotężniejsze eksplozje obserwowane w kosmosie, emitujące ogromne ilości energii. Mogą powstać na przykład podczas tworzenia się czarnej dziury z kolapsu masywnej gwiazdy lub podczas hipernowej, towarzyszącej złączeniu się dwóch gwiazd neutronowych.
Nowa analiza światła z tego wybuchu miała na celu sprawdzenie, czy doszło do produkcji ciężkich pierwiastków, które powstają w wyniku takich kosmicznych kataklizmów. Niestety, mimo intensywnych poszukiwań, badacze nie znaleźli dowodów na powstawanie ciężkich pierwiastków w świetle emitowanym przez GRB 221009A.
Pomimo że gwiazdy neutronowe są kluczowymi kandydatami do produkcji ciężkich pierwiastków w wyniku ich zderzeń, ilość materii powstałej w taki sposób nie jest wystarczająca, by wyjaśnić obfitość ciężkich pierwiastków we Wszechświecie. Oznacza to, że naukowcy muszą poszukać innych źródeł tych pierwiastków.
„Nie zobaczyliśmy sygnatur tych ciężkich pierwiastków, co sugeruje, że ekstremalnie energetyczne GRB, jak BOAT, nie produkują tych elementów,” mówi Blanchard. Przyszłe obserwacje przy użyciu Teleskopu Jamesa Webba mogą dostarczyć więcej informacji na temat tego, skąd tak naprawdę pochodzą ciężkie pierwiastki.
To odkrycie nie tylko rzuca światło na tajemnice Wszechświata, ale również stanowi kluczowy element w zrozumieniu procesów kosmicznych, które kształtują naszą galaktykę i inne.
Źródło: Science Alert
