Europejski teleskop kosmiczny Euclid dokonał przełomowego odkrycia, dostarczając pierwszych głębokich obrazów Wszechświata. W swoich pierwszych badaniach, obejmujących tzw. Deep Fields – obszary kosmosu badane przez długi czas – wykrył aż 26 milionów galaktyk, niektóre oddalone o 10,5 miliarda lat świetlnych. To kluczowy krok w badaniach ciemnej materii i ciemnej energii, które wciąż pozostają jednymi z największych zagadek współczesnej nauki.

Teleskop Euclid został wyniesiony na orbitę w lipcu 2023 roku i od tego czasu dostarcza oszałamiających obrazów kosmosu, m.in. gromady Perseusza i Mgławicy Koński Łeb. Jego głównym celem nie jest jednak tylko fotografowanie pięknych obiektów, ale przede wszystkim stworzenie gigantycznej mapy kosmosu, obejmującej miliardy galaktyk i sięgającej nawet 10 miliardów lat wstecz.

Pierwsze skany Euclida ujawniły nie tylko miliony galaktyk, ale także zjawiska takie jak soczewkowanie grawitacyjne – efekt, w którym światło odległych obiektów jest zakrzywiane przez masywną materię znajdującą się na pierwszym planie. Dzięki tym obserwacjom astronomowie mogą dokładniej określić rozmieszczenie ciemnej materii w kosmosie.

Euclid jest wyposażony w dwa kluczowe instrumenty: kamerę optyczną VIS, rejestrującą światło widzialne, oraz kamerę NISP, działającą w podczerwieni, która pozwala określać odległości i masy galaktyk. To niezwykle ważne narzędzia, które umożliwiają tworzenie dokładnych map kosmicznych struktur, w tym tzw. kosmicznej sieci – układu filamentów materii, wzdłuż których rozmieszczone są galaktyki i gromady galaktyk.

„Euclid pokazuje, że jest doskonałą maszyną odkrywczą, pozwalającą nam badać historię Wszechświata oraz niewidzialne siły kształtujące jego ewolucję” – powiedziała prof. Carole Mundell, dyrektor naukowy ESA.

Misja Euclida potrwa do 2030 roku, a w tym czasie teleskop będzie wielokrotnie skanował te same obszary kosmosu, dostarczając coraz bardziej szczegółowych danych. Po zakończeniu misji Euclid stworzy największą w historii mapę galaktyk i ciemnej materii, pomagając rozwiązać zagadki dotyczące struktury i ekspansji Wszechświata.

Obserwacje Euclida są porównywane do misji Gaia, która od lat dostarcza precyzyjnych map Drogi Mlecznej. Podobnie jak Gaia zmieniła naszą wiedzę o naszej galaktyce, Euclid może stać się kluczowym narzędziem w badaniach nad kosmiczną siecią, ciemną materią i energią, które wciąż pozostają tajemnicą.

Pierwsze wyniki badań Euclida to dopiero początek – przyszłe obserwacje mogą pomóc odpowiedzieć na fundamentalne pytania o naturę Wszechświata.

Źródło: Science Alert