Katastrofalna erupcja Wezuwiusza w 79 roku naszej ery zniszczyła Pompeje i Herkulanum, grzebiąc mieszkańców pod lawą i popiołem. Po niemal dwóch tysiącach lat naukowcy dokonali niezwykłego odkrycia – w czaszce jednej z ofiar znaleziono fragmenty zeszklonego mózgu. To pierwszy taki przypadek w historii, który dostarcza nowych informacji o przebiegu tej tragedii.
Badania przeprowadzone przez zespół wulkanologa Guido Giordano z Uniwersytetu Roma Tre wykazały, że ciemne, szkliwiste fragmenty odnalezione w czaszce oraz wzdłuż kręgosłupa ofiary są faktycznie pozostałościami po tkance mózgowej. Analiza mikroskopowa wykazała dobrze zachowane neurony i aksony – włókna nerwowe, które w normalnych warunkach ulegają rozkładowi po śmierci.
Największą zagadką był sam proces zeszklenia mózgu. Aby doszło do tego zjawiska, materiał organiczny musiał zostać podgrzany do temperatury co najmniej 510°C, a następnie gwałtownie schłodzony, zanim uformowałyby się kryształy. Oznacza to, że klasyczna fala piroklastyczna, której temperatura w Herkulanum wynosiła około 465°C, nie była wystarczająca.
Naukowcy przypuszczają, że ofiara mogła zostać pochłonięta przez początkową, ekstremalnie gorącą chmurę popiołu, której temperatura przekraczała 550°C. Taki scenariusz tłumaczyłby szybkie ogrzanie mózgu do temperatury wystarczającej do zeszklenia, a następnie równie szybkie schłodzenie pod warstwą popiołu wulkanicznego.
Odkrycie to jest wyjątkowe nie tylko dlatego, że pokazuje, jak niszczycielskie mogą być erupcje wulkaniczne, ale także dlatego, że stanowi rzadki przypadek zachowania struktury mózgu w postaci szkła organicznego. Może to pomóc naukowcom w lepszym zrozumieniu procesów termicznych zachodzących podczas gwałtownych erupcji.
To badanie dostarcza nowych dowodów na to, jak intensywny był początkowy etap erupcji Wezuwiusza, który w zaledwie kilka minut zamienił tętniące życiem miasta w cmentarzysko zasypane popiołem. Dzięki nowoczesnym metodom analizy, historia tej katastrofy wciąż odkrywa przed nami kolejne tajemnice.
Źródło: Science Alert
