Nowe badanie sugeruje, że koło mogło zostać wynalezione przez górników miedzi w Karpatach aż 6,000 lat temu. Koło, które zrewolucjonizowało transport i produkcję ceramiki, do dziś pozostaje zagadką dla archeologów, a jego dokładne pochodzenie wciąż jest przedmiotem badań. Badania opublikowane w Royal Society Open Science wykorzystują techniki mechaniki strukturalnej, by odtworzyć proces ewolucji koła z prostych wałków transportowych.

Istnieją trzy główne teorie dotyczące pochodzenia koła. Jedna sugeruje, że wynaleziono je w Mezopotamii około 4000 r. p.n.e., inna, że powstało w rejonie północnej Turcji, a trzecia – że wywodzi się z gór Karpat. W tej ostatniej teorii, zaproponowanej przez historyka Richarda Bullieta, koło mogło powstać w odpowiedzi na wyzwania związane z transportem miedzi z kopalni, gdzie konieczne było przewożenie ciężkich kontenerów rudy.

Zespół naukowców, w tym Bulliet oraz inżynierowie Kai James i Lee Alacoque, wykorzystał modelowanie komputerowe, aby zbadać ewolucję prostych wałków transportowych do bardziej zaawansowanego systemu koła z osią. Badacze zaproponowali, że pierwszą innowacją były żłobione wałki, które umożliwiały ruch bez konieczności ich ciągłego przemieszczania. Kolejnym krokiem było połączenie kół z osią, co zwiększyło prześwit i pozwalało na łatwiejszy transport przez nierówności w kopalniach. Ostateczna innowacja, polegająca na niezależnym ruchu kół względem osi, poprawiła manewrowość pojazdów.

Badania wykazały, że ewolucja systemu koła i osi była nie tylko możliwa, ale również efektywna energetycznie, co sugeruje, że środowisko kopalni w Karpatach miało duży wpływ na rozwój tej technologii. Badacze podkreślają jednak, że możliwe jest, iż wynalazek koła pojawił się niezależnie w różnych miejscach na świecie.

Źródło: Live Science