Około 128 milionów lat temu, węże nagle pojawiły się na Ziemi, rozróżniając się na około 4000 gatunków, które znamy dzisiaj. Ich dominacja w świecie gadów nie wynika jedynie z utraty kończyn i wydłużenia ciała, co jest charakterystyczne również dla 25 różnych grup jaszczurek. Kluczem do ich ewolucyjnego sukcesu, jak sugerują badania z Uniwersytetu Stony Brook, jest przede wszystkim sposób, w jaki węże zdobywają pokarm.
Pascal Title i jego zespół, analizując genetykę i dietę ponad 60 000 okazów węży i jaszczurek z muzeów na całym świecie, odkryli, że węże ewoluowały szybciej niż jaszczurki w kilku kluczowych aspektach. Dzięki temu mogły wykorzystać nowe możliwości, niedostępne dla innych gadów.
Różnorodność diet węży jest znacznie większa niż ich bliskich krewnych – jaszczurek. Dzięki elastycznym czaszkom mogą połykać zdobycz znacznie większą niż ich głowa, a zaawansowany system chemicznej detekcji pozwala im znajdować i śledzić ofiary.
Genetyczna analiza, obejmująca 1018 gatunków węży i jaszczurek, wykazała, że węże ewoluowały nawet do trzech razy szybciej niż jaszczurki, z wieloma okresami szybkiej ewolucji w historii. Kiedy asteroida zniszczyła nieptasie dinozaury około 66 milionów lat temu, węże nie tylko miały biologiczne narzędzia, aby przetrwać, ale także genetyczną zdolność do szybkiego adaptowania się do zmieniających się środowisk i wykorzystywania teraz pustych nisz ekologicznych.
Od latających węży po te, które żywią się śluzem żab, węże zamieszkują każdy kontynent poza Antarktydą. Mimo prostego planu budowy ciała, węże nadal oferują oszałamiającą różnorodność cech i wyglądu.
Co dokładnie w ich genetyce daje wężom tak szybki zegar ewolucyjny, pozostaje na razie tajemnicą. Ziemia może zawdzięczać swoje niesamowite różnorodności życia takim nagłym i dramatycznym wydarzeniom, znane jako makroewolucyjne osobliwości, gdy idealne połączenie nieprzewidywalnych cech i okoliczności wpada w swoje miejsce. Szybkie pojawienie się roślin kwiatowych jest innym przykładem, na co wskazują Title i jego zespół.
Źródło: Science
