Czy zastanawiałeś się kiedyś, czy zwierzęta potrafią rozpoznać siebie w lustrze? Badania nad tym zagadnieniem rozpoczęły się w latach 70. XX wieku i dotąd tylko nielicznym gatunkom udało się przejść ten test.
My, ludzie, codziennie przyglądamy się swoim odbiciom, ale nie jesteśmy jedynymi istotami zdolnymi do rozpoznania siebie w lustrze. Naukowcy przeprowadzili testy na wielu gatunkach, począwszy od szympansów w badaniach opublikowanych w 1970 roku. Od mrówek, przez płaszczki, po papugi szare – wiele gatunków zostało poddanych próbom, aby znaleźć oznaki samoświadomości. Niektóre gatunki zdały test, wiele nie, a wyniki niektórych były niejednoznaczne.
Samoświadomość została po raz pierwszy zbadana u szympansów w 1970 roku. Cztery osobniki pomalowano na twarzach czerwoną farbą. Gdy się obudziły, badały oznaczone miejsca w lustrze, co wskazywało na rozumienie, że to ich własne odbicie. Test z oznaczeniem jest obecnie uważany za najbardziej wiarygodny dowód samoświadomości. Inne wielkie małpy, takie jak orangutany i bonobo, również zdały test. Gorille miały bardziej niejednoznaczne wyniki. Małpy zwykle traktują swoje odbicie jako innego osobnika, choć kontrowersyjne badania pokazały, że niektóre gatunki potrafią rozpoznać siebie po intensywnym treningu.
Jedynym innym ssakiem lądowym, który przekonująco zdał test, był azjatycki słoń z zoo w Bronksie. Badania na delfinach sugerują, że również one mogą rozpoznać swoje odbicie. W 2008 roku odkryto, że sroki mogą rozpoznać siebie w lustrze, co było pierwszym dowodem na samoświadomość u ptaków.
Testy na niższych organizmach wywołały sporo kontrowersji. Badania sugerują, że niektóre ryby i mrówki mogą posiadać pewną samoświadomość, ponieważ próbowały usunąć farbę z ciała po zobaczeniu swojego odbicia. Fakt, że te rzekomo prymitywniejsze organizmy zdają test lustra, podczas gdy niektóre z najinteligentniejszych zwierząt, w tym papugi szare, nie, postawił pod znakiem zapytania użyteczność tego testu.
Czy te badania dowodzą prawdziwego poczucia „ja” w ludzkim sensie, czy też wskazują jedynie na zaawansowaną świadomość ciała? „Test lustra może wskazywać na jeden aspekt samoświadomości,” mówi Ellen O’Donoghue, psycholog z Uniwersytetu w Cardiff. „Samoświadomość prawdopodobnie nie jest czymś absolutnym, lecz raczej gradacją.”
Źródło: Live Science
