Naukowcy z Technicznego Uniwersytetu w Darmstadt w Niemczech oraz Uniwersytetu w Roskilde w Danii dokonali przełomowego odkrycia, wskazując na możliwość odwracalności czasu w niektórych materiałach, takich jak szkło. Tradycyjnie uważa się, że czas, zgodnie z drugą zasadą termodynamiki, nieubłaganie prowadzi do większego nieładu w izolowanych systemach, co jest procesem trudnym do odwrócenia.

Badanie skupiło się na procesie starzenia się substancji niestrukturalnych, jakimi są szkło, polimery i różne ciała amorficzne. Te materiały charakteryzują się nieuporządkowanym ułożeniem cząstek, które dążą do osiągnięcia teoretycznie stabilnego stanu, napędzanego przez wewnętrzną entropię. Zjawisko to, określane jako „czas materialny”, zostało teoretycznie opisane już w latach 70., jednak dopiero teraz udało się je eksperymentalnie potwierdzić.

Wykorzystując wysoko czułą kamerę wideo do rejestrowania rozproszonego światła laserowego i tworzących się wzorów interferencyjnych na próbkach szkła, badacze zaobserwowali fluktuacje wskazujące na odwracalność czasu na poziomie molekularnym. Cząstki w szkle przemieszczały się, tworząc nowe konfiguracje, w taki sposób, że odwrócenie całego procesu nie pozwalałoby rozróżnić, czy sekwencja jest odtwarzana do przodu, czy do tyłu.

Till Böhmer, główny autor badania, podkreślił, że choć ich odkrycia pokazują odwracalność czasu na poziomie molekularnym, nie oznacza to, że proces starzenia materiałów może być odwrócony. Mimo to, odkrycie to otwiera nowe perspektywy dla zrozumienia złożonych procesów czasowych w materii i może prowadzić do nowych odkryć w fizyce.

Źródło: Nature Physics