Ok. 150 milionów lat temu młody, przypominający ptaka, dinozaur utknął w bagnie na terenie dzisiejszych południowo-wschodnich Chin i nie przeżył. Jego skamieniałości odkryto w 2022 roku i nadano mu nazwę Fujianvenator prodigiosus. Odkrycie to ujawnia jednego z najwcześniejszych ptasiopodobnych dinozaurów z okresu jury. Badacze opisują swoje odkrycie w artykule opublikowanym dzisiaj w czasopiśmie Nature.

Dziwny Ptasiopodobny Dinozaur

„To naprawdę dziwne zwierzę w grupie ptaków” – mówi Mark Loewen, paleontolog z Uniwersytetu Utah w Salt Lake City, który nie był zaangażowany w to odkrycie. Stworzenie to miało dziwnie długie nogi i być może nie potrafiło latać. Wydaje się również nie pasować do przyjętej historii ewolucji ptaków.

Ewolucja Ptaków

Chociaż dinozaury były w dużej mierze wymarłe około 66 milionów lat temu, teropody, trój-pazurkowce o kościach pustych, do których należały Velociraptor i Tyranozaur, zaczęły ewoluować w dzisiejsze ptaki. Wielu paleontologów uważa pierwszym ptaka za 150-milionowy pióropuszasty dinozaur o nazwie Archaeopteryx, którego skamieniałości znaleziono w Niemczech. Jednak to badanie dodaje do narastających dowodów, że w czasach Archaeopteryx dinozaury już się zróżnicowały na różne rodzaje ptaków – mówi Loewen.

Różne Adaptacje Wczesnych Ptaków

Hailu You, paleontolog z Chińskiej Akademii Nauk w Pekinie i jeden z autorów artykułu, mówi, że w jurze ptasiopodobne dinozaury mogły zajmować różne nisze ekologiczne. „Wczesna ewolucja ptaków jest skomplikowana” – dodaje.

Cechy Fujianvenator

Skamieniałość Fujianvenator nie ma głowy ani kompletnego ogona, ale jego ciało i kończyny wykazują zestaw cech podobnych do innych ptasiopodobnych dinozaurów, takich jak stosunkowe długości palców, oraz szczegóły miednicy i kręgów.

Nie miał jednak wielu modyfikacji sprzyjających lataniu. Na przykład miał skróconą łopatkę barkową i palce bardziej wyspecjalizowane do chwytania. Najdziwniejsze są jednak długie tylne nogi ptaka, w których kość piszczelowa jest dwa razy dłuższa niż kość udowa. Tak długie nogi wskazują na bardzo zręcznego biegacza, być może podobnego do biegacza kalifornijskiego (Geococcyx spp.), mówi Bhart-Anjan Bhullar, paleontolog z Uniwersytetu Yale w New Haven, Connecticut.

Adaptacja do Środowiska

Alternatywnie, te długie nogi mogły być używane do brodzenia. W okolicy, gdzie znaleziono Fujianvenator, badacze odkryli także różne stworzenia zamieszkujące bagna, które nazwali fauną Zhenghe. Fosy z tej okolicy obejmują ryby, żółwie i inne gady wodne. Bagna były wcześniej nieznanych siedliskiem dla wczesnych ptaków. Aby dowiedzieć się, czy długie nogi ptaka były adaptacją do życia w bagnach czy do biegania na dużą prędkość, badacze musieliby zbadać końce jego palców pod kątem oznak błon międzypalcowych – ale te palce są słabo zachowane. Obie teorie są jednak równie możliwe, piszą autorzy artykułu.

Rzadkie Odkrycie

Fakt, że skamielina dinozaura w ogóle została znaleziona, to efekt szczęścia. Badacze odkryli ją na terenie Nanping w prowincji Fujian, gdzie wcześniej nie znaleziono żadnych dinozaurów. Przykłady ptasiopodobnych dinozaurów z późnej jury są rzadkie ze względu na to, że ich kości puste są delikatne i gorzej zachowują się w procesie skamieniałyśnienia. Proces ten wymaga idealnych warunków, takich jak brak tlenu, aby zapobiec rozkładowi – warunki, które mogą zapewnić jeziora lub bagna.

Ze względu na rzadkość skamieniałości, Fujianvenator pomaga uzupełnić pewne luki w ewolucji wczesnych ptaków, mówi Bhullar. „Nawet na ich wczesnych etapach najbliżsi krewni ptaków ewoluowali w interesujący sposób.”

„Mamy jeszcze wiele rzeczy do odkrycia” – dodaje. „Tylko drapnięliśmy powierzchnię anatomicznej i ekologicznej różnorodności tych zwierząt.”

Zdjęcie: Mr. Chuang Zhao