Drugi Polak w kosmosie, Sławosz Uznański‑Wiśniewski, w ramach misji Ax‑4 („Ignis”) poprowadzi aż 13 eksperymentów na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), otwierając nowy rozdział w polskiej nauce kosmicznej. Badania te powstały dzięki współpracy polskich uczelni, instytutów oraz firm technologicznych .
Wśród projektów znajduje się:
-
AstroMentalHealth (Uniwersytet Śląski) – analiza wpływu izolacji i ograniczonego kontaktu z naturą na psychikę astronautów;
-
AstroPerformance – ocena wpływu mikrograwitacji na mięśnie i tkanki miękkie z wykorzystaniem inteligentnych diagnostycznych technologii
-
EEG Neurofeedback (AWFiS Gdańsk) – badanie fal mózgowych w kontekście psychicznego radzenia sobie w przestrzeni kosmicznej;
-
Human Gut Microbiota – monitorowanie zmian mikrobiomu jelitowego w stanie nieważkości, co może wpłynąć na zdrowie astronautów i pacjentów na Ziemi
-
Immune Multiomics – analiza zmian w aktywności genów i odporności;
-
LeopardISS (KP Labs) – test AI‑optymalizowanego przetwarzania danych na Orbicie;
-
MXene in LEO (AGH) – testowanie stabilności nanomateriałów w kosmosie;
-
PhotonGrav – sprawdzenie interfejsów mózg‑komputer (BCI) w warunkach mikrograwitacji;
-
RadMon‑on‑ISS – kontrola promieniowania za pomocą skalowalnych czujników;
-
Space Volcanic Algae – obserwacja ekstremofili morskich w warunkach kosmosu;
-
Stability of Drugs – sprawdzenie wytrzymałości leków farmaceutycznych poza grawitacją;
-
Wireless Acoustics – pomiar hałasu wewnątrz modułu Columbus przy użyciu przenośnych czujników;
-
Yeast TardigradeGene – badanie wpływu kombinacji genów pietruszki i tardigradów na przetrwanie drożdży w kosmicznym środowisku
Wszystkie eksperymenty zostaną wykonane w module badawczym Columbus, który jest częścią Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. To właśnie tam, w warunkach mikrograwitacji, można uzyskać dane niemożliwe do odtworzenia na Ziemi. Oprócz badań technicznych i biologiczno‑medycznych, ponad 25 % czasu misji przeznaczono na program edukacyjny – transmisje i zajęcia dla polskich szkół, aby inspirować młode pokolenie do nauk ścisłych.
Dzięki temu programowi Polska po latach powraca na orbitę nie tylko jako obserwator, ale jako aktywny uczestnik globalnych badań. Wyniki eksperymentów mogą przyczynić się do rozwoju medycyny, zaawansowanych materiałów, technologii AI, ochrony zdrowia oraz projektowania przyszłych kosmicznych modułów. To krok milowy, który pokazuje, że polska nauka ma swój udział w eksploracji kosmosu
