Betelgeza, znana również jako Beetle-juice, jest jedną z ulubionych gwiazd amatorów astronomii. Niezależnie od wymowy, jej nieoczekiwane przyciemnienie przyciągnęło jeszcze większą uwagę do tej czerwonej supergigantycznej gwiazdy zmiennej w Orionie. Gwiazda ta charakteryzuje się kilkoma cyklami zmienności, z których jeden trwa 2170 dni – pięć razy dłużej niż jej normalny okres pulsacji. Niedawno opublikowany artykuł sugeruje, że przyczyną może być gwiazda towarzysząca o masie 1,17 masy Słońca. Gwiazda ta musiałaby mieć orbitę około 2,43 razy większą od promienia Betelgezy, co mogłoby prowadzić do modulacji pyłu w okolicy, powodując zmiany jasności, które obserwujemy.
Betelgeza, jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie, jest czerwonym supergigantem widocznym w lewym górnym rogu konstelacji Oriona, reprezentującym ramię łowcy. Jest jedną z największych gwiazd widocznych gołym okiem, o promieniu około 1000 razy większym niż Słońce. Znajduje się 642 lata świetlne od Ziemi, a jej jasność wskazuje, że emituje około 100 000 razy więcej światła niż Słońce. W ciągu ostatnich pięciu lat Betelgeza była szczególnie badana z powodu swojego niespodziewanego przyciemnienia pod koniec 2019 roku, które powróciło do normy w pierwszej połowie 2020 roku. Zjawisko to, nazwane „Wielkim Przyciemnieniem”, jest powszechnie uznawane za spowodowane chmurą pyłu.
Jako znana gwiazda zmienna, Betelgeza ma długi okres wtórny (LSP) trwający około 2100 dni. Mechanizm stojący za tym LSP jest nadal nieznany, ale wydaje się być cyklem wtórnym do krótszego cyklu pulsacji radialnej gwiazdy. Nowa publikacja zespołu Jareda A. Goldberga skupia się na długoterminowej zmienności Betelgezy, która może dostarczyć nowych informacji na temat jej ewolucji i zbliżającego się końca. Jedna z teorii sugeruje, że przyczyną zmienności jest pulsacja zewnętrznych warstw gwiazdy, co mogłoby oznaczać, że Betelgeza jest większa niż przypuszczano i że wybuch supernowej może nastąpić w ciągu kilku najbliższych stuleci.
Jednakże zespół badawczy doszedł do wniosku, że najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem długoterminowej zmienności Betelgezy jest gwiazda towarzysząca o małej masie, nazwana ? Ori B (Betelgeza jest również znana jako ? Orionis). Możliwe, że ten układ binarny moduluje pył otaczający system, a gdy gwiazda towarzysząca przechodzi przed Betelgezą, pył powoduje zmniejszenie jasności. Jeśli istnienie ? Ori B zostanie potwierdzone, miałoby to istotny wpływ na nasze rozumienie ewolucji Betelgezy. Choć oczekiwano, że Betelgeza wkrótce wybuchnie jako supernowa, obecność ? Ori B może oznaczać, że mamy jeszcze trochę czasu.
Źródło: Universe Today
