Baobab, nazywany „drzewem życia”, od dawna budzi podziw ze względu na zdolność do tworzenia i utrzymywania własnego ekosystemu w suchych rejonach. Od czasów starożytnych Egipcjan ludzie zastanawiali się nad jego pochodzeniem. Nowe badania rozwiewają te wątpliwości.
Obecnie znamy osiem gatunków tych drzew o charakterystycznym szerokim pniu, nazywanych również „odwróconymi drzewami” lub „matką lasu”. Sześć z nich występuje na Madagaskarze, jeden na kontynencie afrykańskim, a ostatni w północno-zachodniej Australii. Jednak tylko jedno z tych miejsc jest prawdziwym źródłem wszystkich gatunków baobabów.
Naukowcy, korzystając z badań DNA, odkryli, że wszystkie baobaby pochodzą z Madagaskaru. W nowym badaniu opublikowanym w „Nature” stwierdzili, że z Madagaskaru drzewa te rozprzestrzeniły się na kontynentalną Afrykę i Australię, tworząc różnorodne gatunki.
Baobaby zachwycają botaników, turystów i naturalistów od wieków. Badania dowodzą, że starożytni Egipcjanie już około 2300 roku p.n.e. podziwiali te niesamowite drzewa. Ze swoim groteskowym wyglądem, ogromnym rozmiarem, długowiecznością i różnorodnymi zastosowaniami, baobaby stały się jednym z najbardziej charyzmatycznych gatunków na naszej planecie.
Odkrycie pochodzenia tych drzew nie było łatwe. Naukowcy pobrali liście różnych gatunków baobabów i analizowali ich genomy. Wyniki pokazują, że ich wspólny przodek pochodził z Madagaskaru. Z czasem gatunki te rozprzestrzeniły się, tworząc hybrydy z różnymi kwiatami, które przyciągały różne zwierzęta do zapylania.
Profesor Andrew Leitch z Queen Mary University of London powiedział, że odkrycie to rzuca nowe światło na ewolucję baobabów i ich fascynujące mechanizmy zapylania, w których uczestniczą m.in. ćmy, lemury i nietoperze.
Baobaby są niezwykłe pod wieloma względami. Mają gruby, przypominający butelkę pień i delikatne gałęzie. W porze suchej, która może trwać do dziewięciu miesięcy, drzewa te zrzucają liście, a ich nagie gałęzie przypominają korzenie, co sprawia, że wyglądają, jakby były posadzone do góry nogami.
Drzewa te pełnią kluczową rolę w swoich ekosystemach, pomagając utrzymać wilgotność gleby, recyklować składniki odżywcze i zapobiegać erozji. Dostarczają również pożywienia, wody i schronienia innym gatunkom.
Najmniejsze z gatunków baobabów osiąga wysokość 5 metrów, a największe mogą dorastać do 25 metrów wysokości i mieć obwód przekraczający 25 metrów.
Jednak wiele z tych drzew zmaga się z problemami związanymi z ochroną. Wszystkie gatunki, poza jednym, są na liście zagrożonych gatunków Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), a trzy z nich są zagrożone wyginięciem. Badania sugerują, że zmiany klimatyczne mogą poważnie zagrozić jednym z gatunków z Madagaskaru, mogąc doprowadzić do jego wyginięcia przed 2080 rokiem.
Znaczący wzrost śmiertelności baobabów w południowej Afryce jest również niepokojący. Z 13 największych baobabów na kontynencie, 9 z nich zawaliło się i zmarło, co sugeruje, że zmiany klimatyczne mogą odgrywać kluczową rolę w ich wyginięciu.
Źródło: Yahoo News
